نشانه‌های کرونای دلتا در کودکان و زمان واکسیناسیون آن‌ها

بر خلاف گونه‌های پیشین ویروس‌کرونا ، که در بیشتر موارد کودکان در امان بودند، اما گونۀ جدید دلتا آسیب قابل توجهی به کودکان وارد می‌کند ، به ویژه اینکه کودکان زیر 12 سال هنوز واکسینه نشده‌اند و متاسفانه کودکان در هر بازۀ سنی می‌توانند به گونۀ دلتای بیماری کووید-19 دچار شوند. در این مقاله به نشانه‌های کرونای دلتا در کودکان و زمان واکسیناسیون آن‌ها  خواهیم پرداخت.

▪ نشانه‌های کرونای دلتا در کودکان و زمان واکسیناسیون آن‌ها 

مطابق با اعلام آکادمی اطفال آمریکا (American Academy of Pediatrics) ، در هفته منتهی به 5 آگوست(14 امرداد-1400) ، نزدیک به 94000 مورد ابتلا به بیماری کووید-19 در کودکان گزارش شده است و محققان دلیل آن را بیشتر مسری بودن گونۀ دلتا می‌دانند. با توجه به اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) ، گونۀ دلتا بیش از دو برابر از انواع قبلی، مسری است. داده‌های موجود نشان می‌دهد که ممکن است سبب بیماری شدیدتری در افراد واکسینه نشده گردد. از آنجا که بیشتر کودکان واکسینه نشده‌اند ، این امر آن‌ها را در گروه بالاتری از ابتلا به ویروس قرار می‌دهد.

▪ گونۀ دلتا در نوزادان و کودکان :

همچنین مطابق اعلام( CDC) ، تا تاریخ 10 آگوست ، گونۀ دلتا اکنون بیش از 83 درصد موارد کووید-19 را در کشور آمریکا تشکیل می‌دهد و تا یک ماه پیش ، این گونه بیش از 30 درصد موارد جدید را تشکیل می‌داد. بر اساس داده های وزارت بهداشت و خدمات انسانی آمریکا ، گونۀ دلتا ، که به سرعت در میان بخش واکسینه نشده جمعیت آمریکا در حال گسترش است ، سبب افزایش تعداد بستری‌ها در هفته‌های اخیر شده است و تعداد بستری‌های کودکان در روز 23 امرداد 1400 را به 1902 نفر افزایش داده است. کودکان در حال حاضر حدود 2.4 درصد از بستری‌شدن‌های بیماران مبتلا به کووید-19 در کشور را تشکیل می‌دهند. کودکان زیر 12 سال واجد شرایط دریافت واکسن نیستند ، بنابراین آن‌ها را نسبت به گونۀ جدید دلتا آسیب پذیرتر می‌کند.

بر اساس داده‌های CDC ، تعداد بیماران تازه بستری کووید-19 در سنین 18-29 ، 30-39 و 40-49 نیز در این هفته به بالاترین حد خود رسید.

▪ میزان شیوع گونۀ دلتا در نوزادان و کودکان در ایران :

اما گزارش‌ها در ایران نیز ، به نقل از خبرگزاری ایسنا بین ۵۰ تا ۱۰۰ کودک مشکوک به ابتلا ، فقط به یک بیمارستان (بیمارستان علی‌اصغر) تهران آورده می‌شوند و مراجعات تا جایی افزایش یافته که مقامات بیمارستان مجبور شده‌اند کلینیک تنفسی مستقلی باز کنند. رییس بیمارستان با تاکید بر آن که همیشه ۹۵ الی ۱۰۰درصد تخت‌های بیمارستان پر هستند، افزوده است: «تا کنون شانس آوردیم که هیچ مریضی را برنگردانده‌ایم اما اگر شرایط به همین منوال پیش برود، به این مسئله مبتلا خواهیم شد.»

وی همچنین ادامه داد تقریبا ۷۰درصد کودکان مبتلا، والدین یا اقوام نزدیکی دارند که کرونا گرفته‌اند: «حدود ۲۰ تا ۳۰درصد نیز هرگونه تماس را انکار می‌کنند و ممکن است از سطوح یا معابر عمومی مبتلا شده باشند.»

وی نشانه‌های تنفسی و گوارشی در فاز حاد بیماری را شایع‌ترین علائم موجود نزد کودکان دانسته و گفته که با گذر از فاز حاد و بروز طوفان سیتوکینی، علائم پوستی، مغزی، عصبی و کبدی هم ممکن است آشکار شود. طبق آخرین پروتکلی که کمیته کنترل عفونت بیمارستان علی‌اصغر تهیه کرده، هر کودک با علائم سرماخوردگی یا اسهال و استفراغ، بیمار کرونا تلقی می‌شود؛ مگر خلاف آن ثابت شود و تنها راه شکسته شدن چرخه انتقال ویروس، رسیدن نرخ واکسینایون عمومی به ۷۰درصد است.

بهمن ماه ۱۳۹۹ نیز رئیس بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان "اکبر" در مشهد گفته بود طی یک سال گذشته ۱۱۷۹ کودک مبتلا به کرونا در این بیمارستان بستری شدند که ۱۰۱ نفرشان فوت کردند. بیمارستان‌های کودکان در شهرهای شیراز، کرمانشاه، اراک و اردبیل نیز از بستری شدن کودکان کرونایی و رشد آمارهای ابتلا نزد کودکان خبر داده‌اند. یک هفته قبل رئیس دانشگاه علوم پزشکی اراک از بستری شدن ۲۲ کودک ظرف یک روز خبر داد.

▪ نشانه‌های اصلی گونۀ دلتا در کودکان چیست ؟

در این برهه از زمان بسیار عجولانه خواهد بود که تفاوت قابل توجهی در نشانه‌های گونۀ دلتا نسبت به انواع قبلی قائل شد. در عین حال نیاز به پژوهش‌های با کیفیت و جدی پیرامون تاثیر گونۀ دلتا بر کودکان می‌باشد.

طی گزارش دانشکدۀ پزشکی ییل (Yale Medicine) ، سرفه و از دست دادن حس بویایی در گونۀ دلتا کمتر دیده می‌شود ، در حالی که سردرد ، گلودرد ، آبریزش بینی و تب از جمله نشانه‌های اصلی هستند.

شایع‌ترین نشانه‌ها در کودکان و نوجوانان تب و سرفه است ،نشانه‌های بینی (Nasal Symptoms)،نشانه‌های گوارشی و راش‌ها با نسبت بسیار کمتر همراه است.تا پیش از این، اغلب کودکان مبتلا به کووید-19 نشانه‌ای از خود بروز نمی‌دادند. اما گونۀ دلتا ممکن است علائم بیشتری را در کودکان بیش از آنچه در آغاز همه‌گیری مشاهده کرده بود، ایجاد نماید. در هرحال ، گونۀ ویروس هرچه که باشد ، والدین باید پیرامون ابتلای کووید-19 در کودکان و بیماری‌هایی که ممکن است در اثر ابتلا به کووید-19 در آن‌ها رخ دهد ، آگاهی‌های لازم را داشته باشند.

یکی از بیماری‌هایی که باید بسیار مورد توجه قرار گیرد، سندروم التهابی چند سیستم در کودکان (multisystem inflammatory syndrome in children:MIS-C) است. (MIS-C) که یک عارضه غیر معمول و جدی کووید-19 است و چند هفته پس از عفونت اولیه آغاز می‌شود.

نشانه‌های سندروم التهابی چند سیستم در کودکان شامل موارد زیر است :

• دردهای شکمی (روده)
• چشم‌های پُرخون
• سفتی یا درد قفسه سینه
• اسهال
• خستگی
• سردرد
•فشارخون پایین
• گردن درد
• راش
• استفراغ

در متاآنالیزی که در نشریۀ (PNAS:Proceedings of the National Academy Of Sciences Of The United States Of America) به چاپ رسید ، تخمین‌ها حاکی از آن است که 47 درصد از کودکان مبتلا به کووید در مقایسه با یک سوم افراد مبتلا بدون علامت هستند.

هنگامی‌که نشانه‌ها بروز می‌کنند ، کودکان " اغلب علائم تنفسی دشواری را که بزرگسالان دارند" تجربه نمی‌کنند.

نشانه‌هایی که باید به آنها توجه نمود عبارتند از:

• تب
•گلودرد
•حالت تهوع
•اسهال

اما آنها همچنین می توانند علائم مشابه بزرگسالان را داشته باشند. با استناد به CDC ، سایر نشانه‌های احتمالی که در بزرگسالان نیز ظاهر می‌شوند عبارتند از:

• سرفه
• سختی در تنفس
• خستگی
• سردرد و بدن درد
• از دست دادن حس بویایی و چشایی
• احتقان و آبریزش بینی

‌▪ بهترین زمان برای تست کووید-19 کودکان :

توصیه پژوهشگران بر آن است که در صورت مشاهدۀ نشانه‌ای در دستگاه تنفسی فوقانی(upper respiratory)، کودک به طور یقین باید تست کووید-19 دهد و طبیعی است که در صورت مثبت شدن و مساعد بودن حال عمومی کودک نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیست، در عین حال والدین باید به مشکلات تنفسی ، مصرف مایعات و توجه به حال عمومی و ظاهر کلی ، بیش از سایر موارد اهمیت دهند. استفاده از ماسک و در عین حال باز گذاشتن پنجره جهت جاری شدن جریان هوا نیز از جمله دستورالعمل‌هایی است که همواره باید رعایت نمود. در صورت امکان ، حمام کودک بیمار را از سایر افراد باید جدا نمود.

در نهایت ، پیشگیری همواره مقدم بر درمان است. برای کودکان سنین مدرسه که در ماه مهر به مدرسه بازخواهند گشت ، ماسک برای تمامی دانش آموزان ، معلمان و سایر کارکنان، امری حیاتی است و نیازی به اشاره نیست که تمامی افراد واجد شرایط باید واکسیناسیون شوند.

▪ آیا احتمال انتقال کووید-19 از طریق کودکان وجود دارد؟

بله ، ممکن است کودکی که به ویروس کرونا مبتلا شده است ، آن را به شخص دیگری منتقل نماید.

▪ آیا باید کودکان را در برابر کووید-19 واکسینه کرد؟

گونۀ دلتا ، به همان اندازه که مسری است ، به همان اندازه خطرناک ، به ویژه برای افرادی است که واکسینه نشده‌اند.بنابر پژوهش‌های انجام گرفته توسط محققان دانشکدۀ پزشکی جان هاپکینز ، اگر کودک 12 سال ویا بالاتر باشد ، پاسخ مثبت است . در حال حاضر واکسن فایزر-بیونتک را برای کودکان بازۀ سنی 12 تا 15 سال مجاز اعلام نموده‌اند.

آزمایش‌های بالینی در حال انجام است تا مشخص گردد که واکسن‌ها چگونه در کودکان عمل نموده و آیا آنها ایمن هستند و دوز مناسب باید چقدر باشد. شرکت فایزر در حال انجام یک کارآزمایی روی بیش از 4600 کودک در سه گروه سنی است و انتظار می‌رود که نتایج تا ماه سپتامبر ارائه گردد.

در مطالعه‌ای دیگر نیز ، مدرنا در حال مطالعه روی 6700 کودک است . بدین معنی که همچنان چند هفته به طول خواهد انجامید تا کودکان زیر 12 سال واجد شرایط دریافت واکسن باشند. بنابراین پیشگیری ، در حال حاضر ، بهترین سلاح دفاعی است که باید برای جلوگیری از گسترش نوع دلتا در کودکان داشته باشیم.

▪ عوارض جانبی تزریق واکسن کرونا در کودکان :

بخش علمی شرکت فایزر گزارش داده است که به نظر می‌رسد عوارض جانبی تزریق در کودکان و بزرگسالان مشابه است. کودک ممکن است در محل تزریق (قسمت بالای بازو) متوجه درد شود و بیشتر از حد معمول احساس خستگی نماید. سردرد ، درد ماهیچه‌ها یا مفاصل و حتی تب و لرز نیز ممکن است رخ دهد. این عوارض جانبی اغلب موقتی هستند و ظرف 48 ساعت بهبود می‌یابند.

▪ کودک از چه سنی می‌تواند واکسن کرونا را دریافت نماید؟

سازمان غذا و داروی آمریکا ( FDA) و مرکز کنترل و مبارزه با بیماری‌ها(CDC) و آژانس دارویی اروپا (EMA) استفاده از واکسن فایزر-بیونتک را برای سنین 12 سال به بالا مورد تایید قرار داده‌اند.

▪ دکتر برزو سالک
مدیرمسئول نشریه پزشکی امروز
پژوهشگر و مدیرعالی و اجرایی پروژه‌های دانش بنیان درحوزه زیرساخت سلامت

با همکاری سرکار خانم مهدیه آذرنگ

▪ منابع :
1. American Academy of Pediatrics
2.(Centers for Disease Control and Prevention (CDC
3.yalemedicine.org/news/5-things-to-know-delta-variant-covid
4.(Centers for Disease Control and Prevention (CDC
5.Dr. Paul Offit, the director of the Vaccine Education Center and an attending physician in the division of infectious diseases at Children’s Hospital of Philadelphia.
6.CNN
7.covidvaccinestudy.com/pediatric-study
8.pnas.org/content/118/34/e2109229118
9. Yvonne Maldonado, a professor of pediatric infectious diseases at Stanford and the chair of the American Academy of Pediatrics’ Committee on Infectious Diseases
10. U.S. Department of Health and Human Services.
11. www.dw.com/