علائم ، عوارض و درمان کم خونی فقر آهن

تولید کمتر از حد طبیعی گلبول های قرمز خون و یا از دست رفتن غیرطبیعی آن، بدون جایگزینی، علتی برای بروزکم خونی فقر آهن ( Iron Deficiency Anemia  ) خواهد شد. تغذیه نامناسب، عدم استفاده مناسب از گوشت ها به ویژه  گوشت قرمز و در مرحله بعد، گوشت سفید، عدم مصرف متعادل و متنوع از سبزیجات و میوه ها، زمینه بروز کم خونی فقر آهن را گسترش می دهد.

* کم خونی فقر آهن، تهدید کننده حیات و کیفیت زندگی زنان :

بارداری، یکی از علل بروز کم خونی  فقر آهن است. در طی سه ماهه اول بارداری، قطع قاعدگی طبیعی یا همان آمنوره فیزیولوژیک، ایجاد می شود که نتیجه آن، جبران و بهبود آنمی های قبلی می باشد. در این زمان، زنان باردار، نیازی به مصرف مکمل آهن ندارند. اما با شروع سه ماهه دوم بارداری، با افزایش 15 درصدی حجم پلاسما، سرعت خونسازی، کند شده که تا پایان بارداری، ادامه می یابد. بنابراین زنان، در معرض بروز آنمی می باشند. خونریزی های قاعدگی ماهیانه، نیز، از علل بروز کم خونی، تا سنین حول و حوش  یائسگی می باشد. بنابراین، می توان چنین، نتیجه گرفت که خطر بروز کم خونی در زنان، بیشتر از مردان است.

* علائم وجود کم خونی فقر آهن :

علائم وجود آنمی فقر آهن، شامل:

• سرگیجه

• سستی بدن

• کم حوصلگی

• کاهش اشتها و انرژی

• کاهش حافظه

• اختلالات خواب

• ناتوانی در تمرکز و انجام امور روزانه

• تپش قلب بالا

• ایجاد ورم (اِدم) در اندامها

• ترک خوردگی گوشه لب و تورم زبان

• تهوع و استفراغ

• تاری دید و رنگ پریدگی

• یبوست

* تشخیص وجود کم خونی فقر آهن :

تشخیص این نوع کم خونی، بوسیله تست شمارش گلبول های قرمز خون یا همان CBC انجام می شود. اطلاعاتی که این تست خونی، در اختیار ما قرار می دهد شامل تعداد گلبول قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت، پلاکت ها و دیگر فاکتورهای تشخیصی، می باشد. از آزمایش دیگری، به نام فریتین، جهت سنجش ذخایر مغز استخوان، انجام می شود. با انجام این تست ها، می توان میزان کم خونی را مشخص کرد و طبق آن، اقدام به درمان مناسب کرد.

* درمان کم خونی فقر آهن :

1. تجویز داروهای مکمل آهن، مانند فروس سولفات :

بهتر است این دارو به شکل قرص خوراکی و زمانیکه علائمی همچون سرگیجه و ضعف، غالب هستند استفاده شود تا با رساندن اکسیژن، به مغز و سلول ها، درمان بیمار را جلو بیندارند. عوارض مصرف آن، شامل، تهوع، استفراغ، یبوست و کرامپ شکمی و اسهال می باشد.

2. تجویزداروی فولیک اسید:

فولیک اسید، بهتر است برای بیمارانی، تجویز شود که با مصرف مکمل آهن، دچار عوارض غیر قابل تحمل، مانند صدمات معده و استفراغ می شوند. فولیک اسید، می بایست به صورت منظم و طولانی، مصرف شود تا با تحریک مغز استخوان، ساخت سلول های خونساز را تحریک کند.

3. ویتامین C :

مکملی عالی، برای جذب آهن از دستگاه گوارش است که در مرکبات، میوه ها و سبزیجات، یافت می شود و یا می توان آن را به شکل قرص های خوراکی یا قرص جوشان، تجویز کرد.

هم چنین، از مصرف داروهای حاوی آهن، به همراه کافئین، کلسیم و لبنیات، چای، شکلات، نوشابه ها، تخم مرغ، باید، خودداری کرد. این مواد و هم چنین داروهای آنتی اسید، می بایست در حدود یک الی دو ساعت، قبل و یا بعد از ترکیبات آهن، مصرف شوند. بهتر است ترکیبات حاوی آهن، به خصوص در زنان باردار، به علت کمک به کاهش تهوع، آخر شب و هنگام خواب، مصرف شود. از مصرف دارو، اوائل صبح، جدا پرهیز شود.

4. کپسول هماتینیک :

این داروی ترکیبی، حاوی فولیک اسید، ویتامین C، آهن و ویتامین B12  می باشد که به صورت ترکیبی، عمل می کند.

5. کپسول فیفول:

داروی درمان کننده دیگری است که حاوی فولیک  اسید و آهن می باشد که در کنار هم ، به جذب بهتر آهن، کمک می کنند. داروهای حاوی آهن، عوارضی مانند تهوع، استفراغ، معده درد، احساس طعم فلز دردهان، یبوست و اسهال، را ایجاد می کنند.

* عوارض کم خونی فقر آهن بر بدن :

• نارسایی قلبی

• ابتلای به ضعف سیستم ایمنی و عفونت های مختلف

• تنگی نفس

• بروز عفونت  در زنان باردار و ابتلای افزایش زایمان زودرس

• تولد نوزادان کم وزن هنگام تولد

• نارسایی جریان خون در اندام ها خصوصا پاها

• ریزش مو و بروز اختلالات مرتبط با زیبایی

اگر ابتلای به آنمی های مکرر دارید بهتر است تست شمارش پلاکت ها، تست های تیروئیدی، آزمون های سلامت کبد، تست های سلامت دستگاه گوارش را انجام دهید.

درمان طبیعی کم خونی فقر آهن :

پس در کنار مکمل درمانی، استفاده متنوع و متعادلی داشته باشید از:

• گوجه و کاهو و مرکباتی مانند لیموترش و پرتقال

• غذاهای دریایی

• انواع آجیل و مغزها

• سبزیجات مختلف

* کم خونی مزمن چیست ؟

اگر آنمی، به پیشرفت خود، ادامه دهد، آن را آنمی مزمن، می نامند که قطعا عوارض بیشتری بر بدن، خواهد داشت و گاهی لازم است از درمان های ساده تر، چشم پوشی کرد و سراغ درمان های جدی تر و البته پرعارضه تر، مثل تزریق خون یا تزریق آمپول های خونساز رفت که ممکن است دارای عوارض بیشتری باشند. هر چند داروهای خوراکی تجویزی، با دوز یا تعداد بیشتری، مصرف شوند، عواض بیشتری، برای بیمار، به جای می گذارند.