شماره ۱۲۳۲
پزشکی امروز
مستندات پزشکی، طی سالیان گذشته بیانگرحقیقت ترسناکی است و آن اینکه بیماری پارکینسون درحال بدلشدن به یک بیماری همهگیر(Pandemic) میباشد. نکتۀ قابلتاملتر، میزان پیشرفت این بیماری طی سدههای گذشته و نادربودن این بیماری است. برای نمونه درسال۱۸۵۵ فقط ۲۲تن که در انگلستان زندگی میکردند، دراثر ابتلابه بیماری پارکینسون جانباختند. درحالحاضر و طی آماری که سازمانجهانیبهداشت ارائهنمودهاست، در آمریکا حدود نیممیلیونتن درحالحاضر مبتلابه این بیماری هستند و متاسفانه آمار دقیقی از تعداد بیماران مبتلابه پارکینسون در ایران وجود ندارد.
بهطورکلی، اختلالات عصبی (Neurological Disorder) عامل اصلی و ریشۀ ناتوانیها هستند و در این میان مطابق با آمار، بیماری پارکینسون باسرعت هرچه تمامتر درحال رشد است و درمیان سالهای۱۹۹۰تا ۲۰۱۵، تعداد افرادی که دچار این بیماری بودند، دوبرابرشده و به بیشاز ۶/۲میلیونتن رسیدهاست. پیشبینی کارشناسان تاسال۲۰۴۰ رسیدن به ۱۲میلیونتن خواهدبود.
واژۀ «همهگیری» یا «پاندمیک»، به بیماری اطلاقمیشود که از شخصیبهشخص دیگر منتقلگردد و واضح و مبرهن است که این کلمه با بیماری پارکینسون مطابقت ندارد. اما پژوهشگران، واژۀ همهگیری را در شرایط شیوع و گسترش این بیماری بهعنوان عامل اصلی نام میبرند. این یک نگرانی جهانی میباشد که تمام مناطق کرۀزمین را دربرگرفته است. همچنین درتمام مناطقی که دانشمندان آن را مورد ارزیابی قراردادهاند، درحال شیوع و گستردهشدن است. به لحاظ جغرافیایی نیز بیماریهای همهگیر درحالگسترش هستند که بیماری پارکینسون نیز از این قاعده مستثنی نمیباشد و بهنظرمیرسد که مسیر گسترش آن از غرببهشرق است، چرا که جمعیتشناسی به آهستگی درحال تغییر میباشد.
نکتهای که دراینمیان شایان توجه است، باور محققان بر این موضوع است که اگرچه بیماریهایی نظیر دیابت به واسطۀ تماس با پاتوژن قابلسرایت نیست، اما کماکان همهگیر هستند. آنها چنین تشریح میکنند که این شرایط کماکان از طریق انواع جدیدی از حاملها نظیر روندهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی قابلسرایت هستند.
برای نمونه در مورد دیابت، یکی از محققان چنین استدلال میکند که ما درحال انتقال عوامل خطرزا درسراسر جهان هستیم. وی اشارهمیکند که این عوامل شامل محصولات تنباکو، الکل و غذا و نوشیدنیهایی که بهشدت پردازش شدهاند میباشد و شامل تغییراتمحیطیو اجتماعی گستردهتری هستند که فعالیت فیزیکی را محدودمیکنند.
ازآنجاییکه بیماری پارکینسون در اصل با افزایش سن، افراد را تحتتاثیر قرارمیدهد، بنابراین افزایش میزان متوسط سن انسان بهمعنای افزایش اجتنابناپذیر شیوع و پراکندگی پارکینسون میباشد. اما موضوع در اینجا تمام نمیشود و پیشرفت آهسته در افزایش میانگین سنی ما تنها عاملی نیست که بازیچة دست یک همهگیری بالقوه قرارگرفتهاست.
برخیاز بررسیها نشان میدهند حتی زمانیکه آنالیز، افزایشسن را درنظر میگیرد، کماکان بهنظر میرسد که بیماری پارکینسون درحال شیوع و گستردهشدن است. این بدان معناست که امروزه افراد مسنتر، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری پارکینسون قراردارند.
ما دراینمقاله به جمعآوری برخیاز عواملی که بهنظرمیرسد امروزه سبب افزایش خطر ابتلا به بیماری پارکینسون میگردند، پرداختهایم:
رشد صنعت:
صنعتیشدن در افزایش پایدار خطر بیماری پارکینسون نقش عمدهای ایفامیکند. محصولاتجانبی متعدد انقلاب صنعتی، ازجمله آفتکشهای اختصاصی، حلالها و فلزات سنگین، با بیماری پارکینسون مرتبط بودهاند.
برای نمونه، چین(کشوری که شاهد رشد صنعتی سریع بودهاست) سریعترین افزایش را در بیماری پارکینسون داشتهاست. دانشمندان کماکان نقشی را که آفتکشها در بیماری پارکینسون ایفامیکنند موردبحث قرارمیدهند. هرچند بهطور اختصاصی یکمورد،«پاراکوات»(Paraquat)، ارتباط شدیدی با این شرایط دارد و اکنون استفاده از آن در ۳۲کشور جهان ممنوع است.
بهرغم این، مردم در آمریکا از این ماده در کمیتهای گستردهتری استفادهمیکنند. انگلستان یکیاز ۳۲کشوری است که استفاده از پاراکوات را قدغن نمودهاست. اما بدون درنظرگرفتن این ممنوعیت، آنها کماکان به تولید این ماده ادامه داده و آن را به کشورهایی ازقبیل آمریکا، تایوان و آفریقایجنوبی میفروشند.
بیماری پارکینسون درحالگسترش است و ممکناست یکیاز خلقتهای زمان ما باشد. برخلاف بیشتر بیماریهاییکه بار آنها با بهبود سطح اجتماعی اقتصادی بهبود مییابد، این قضیه در بیماری پارکینسون صادق نیست.
افزایش سرعت بیماری پارکینسون به دلیل شواهد عینی موجود نگران کننده است اما چه میتوانکرد؟
محققان بر این باور هستند که چارۀ تغییر این افزایش به ظاهر اجتناب ناپذیر در بیماری پارکینسون، کنشگری یا اکتیویسم است.
بیماریهایینظیرHIV و سرطانپستان، بهطورگسترده از این رویکرد منفعت بردهاند. بهعنوانمثال، بسیاری بر افزایش آگاهی و هوشیاری، گردآوری سرمایه، بهبود درمانها و تغییر سیاست تمرکزمیکنند.
ما میدانیم که توقف تولید و استفادهاز موادشیمیایی مشخصی که ممکناست خطر بیماری پارکینسون را افزایشدهند، ضروریمیباشد. همانگونه که محققان بیانمیکنند:
ما ابزار لازم را دارا هستیم تا مانع از آن شویم که میلیونها تن اثرات ناتوانکنندۀ بیماری پارکینسون را تجربهکنند.
همچنین، آنچه مانند همیشه حیاتی و مهم میباشد، حمایتهایمالی است. تحقیقات بیشتری لازماست تا مشخصگردد که چرا این شرایط پدیدارمیشوند و چگونه پیشرفتمیکنند و این نوع بررسی علمی به هیچوجه ارزان نیست.
علیالخصوص، دانشمندان نیازمند این هستند که داروهای بهتری را تولید کنند. درحالحاضر، موثرترین درمان لوودوپا است که اکنون۵۰ساله شده و هیچگونه پیامدی، منجمله اثرات جانبی فیزیکی و فیزیولوژیکی را ندارد.
درحالیکه این تحقیق اخیر نگرانکننده است، اما محققان به مردم این یقین را میدهند که همهگیری بیماری پارکینسون قابلپیشگیری بوده و اجتنابناپذیر نیست.
برای مطالعه ی مقاله ای با موضوع گامی نوین در تشخیص پاکینسون روی لینک کلیک کنید.
ثبت نظر