پیشگیری و درمان سندرم پیش‌از قاعدگی

سندرم پیش‌از ‌قاعدگی که اغلب از آن به‌عنوان‌ (premenstrual syndrome:PMS) یاد می‌شود، توسط بسیاری‌ از زنان و در تمامی سنین، در طی سال‌های باروری تجربه می‌شود. سندروم پیش از قاعدگی ممکن‌است خفیف و یا دردسرساز باشد. به گونه‌ای که درموارد شدید، زندگی روزمرۀ یک خانم را تحت‌تأثیر قرار‌دهد. حال به موضوع پیشگیری و درمان سندرم پیش‌از قاعدگی می پردازیم:

نگاهی به سندرم پیش از قاعدگی:

• حدود ۸۵درصد از زنانی‌که عادت‌ماهانه می‌شوند، حداقل یکی‌از نشانه‌های سندرم پیش از قاعدگی را طی دوره‌ی قاعدگی‌ خود تجربه می‌کنند.

• سندرم پیش از قاعدگی هنگام بارداری یا یائسگی از‌بین می‌رود.

• در‌عین اینکه دلیل واقعی سندرم پیش از قاعدگی نامشخص‌است، احتمالاً تغییرات هورمونی و شیمیایی درون بدن زن از عوامل مشارکت‌کننده در سندرم پیش از قاعدگی هستند.

• سندرم پیش از قاعدگی توسط افسردگی و مشکلات عاطفی دیگر شدید می‌شود.

افرادی که بیش‌از همه سندرم پیش از قاعدگی را تجربه می‌کنند، شامل زنانی می‌شوند که:

• در پایان دهه‌ی بیست تا اوایل دهه‌ی چهل‌سالگی عمر خود هستند.

• کسانی‌که حداقل یک فرزند دارند.

• کسانی‌که سابقه‌ی خانوادگی افسردگی دارند‌.

• سابقه‌ی افسردگی پس‌از وضع حمل یا دیگر اختلالات خلقی.

تقریباً تمامی زنانی‌که در سنین باروری هستند، دارای نشانه‌های سندرم پیش‌‌از قاعدگی می‌باشند.

سندرم پیش‌‌از قاعدگی به‌صورت تلفیقی از نشانه‌های مربوط به دوره‌ی قاعدگی خانم‌ها شامل نوسانات خلقی، حساس‌شدن سینه‌ها، ویارهای غذایی، خستگی، تحریک‌پذیری و افسردگی توصیف می‌شود.

به‌طور معمول ‌سندرم پیش از قاعدگی یک‌ تا دو ‌هفته پیش‌از عادت ماهانه تجربه می‌شود که با آغاز خونروی رفع‌شده یا در ۴‌روز اول پس‌از شروع خونروی فروکش می‌کند.

عوامل بروز سندرم پیش از قاعدگی چیست؟

دلیل بروز سندرم پیش از قاعدگی کاملاً روشن نیست اما به لحاظ تجربی‌، تغییرات هورمونی و شیمیایی در بدن زنان از عوامل مؤثردر بروز آن می‌باشند.

افسردگی و سایر مشکلات عاطفی نیز از دیگر نشانه‌هایی ‌است که ممکن‌است باعث شدیدترشدن ‌سندرم پیش‌‌از قاعدگی گردند. همچنین به‌واسطه‌ی عوامل دیگری شامل سطوح پایین ویتامین‌ها و موادمعدنی (مینرال) ویژه‌ای در خون، مصرف غذاهای شور و نوشیدن کافئین و الکل نیز می‌تواند ایجاد شود.

شناسه‌ها و نشانه‌های‌‌ سندرم پیش از قاعدگی :

• افسردگی، اضطراب، تنش

• نوسانات خلقی؛ تحریک‌پذیری، عصبانیت، گریه‌، افسردگی، کناره‌گیری از جمع

• ویارهای غذایی، تغییرات اشتها

• دشواری در تمرکز ذهنی

• درد مفصل یا ماهیچه

• سردرد، خستگی، بی‌خوابی، بادکردگی شکمی(Abdominal bloating)

• افزایش وزن

• حساس‌شدن یا متورم‌شدن سینه

• آکنه

• تغییرات گوارشی مانند یبوست یا اسهال

درمان و پیشگیری از سندرم پیش از قاعدگی:

در‌حالی‌که هر‌نوع درمانی برای هر خانمی مؤثر نیست، فعالیت‌های معینی وجود دارد که ممکن‌است جهت کاهش نشانه‌های‌ سندرم پیش از قاعدگی  مورد امتحان قرار‌گیرد و آنها عبارتند‌از‌:

تغییرات سبک‌زندگی که شامل:

• انجام ورزش منظم

• اضافه‌کردن میوه‌ها‌، سبزی‌ها و تمامی حبوبات در رژیم‌غذایی روزانه و کاهش حجم غذا و افزایش تعداد دفعات صرف غذا

•افزودن غذاهایی غنی‌از کلسیم به رژیم غذایی روزانه

• پرهیز از  غذاهای شور و شیرین وکافئین و الکل طی دورۀ سندرم پیش از قاعدگی

• حداقل ۸ ساعت خواب شبانه

• دوری از سیگار

• غلبه‌بر استرس با فعالیت‌هایی مانند یوگا، ماساژ و‌ تن آرامی (Relaxation theralpy) و شرکت در جمع دوستان

• ثبت شناسه‌ها توسط فرد

داروها:

• داروهای بدون نسخه (over- the-coonter) مانند؛ ایبوپروفن‌(Advil, Motrin, Midol Cramp)، کتوپروفن(Orudis KT)، ناپروکسن (Aleve) یا آسپیرین می‌توانند به بهبود برخی نشانه‌های جسمی مربوط به سندرم پیش از قاعدگی کمک‌کنند.

• قرص‌های ضد‌بارداری جهت توقف تخمک گذاری

• دیورتیک‌ها

درمان‌های جایگزین:

مصرف ویتامین‌ها، مواد‌معدنی یا مکمل‌ها به شرط تداخل نداشتن با داروهای مصرفی دیگر می‌تواند به رفع  نشانه‌های سندرم پیش از قاعدگی کمک کنند، مانند:

• فولیک‌اسید

• منیزیم

• ویتامین‌B6

• ویتامین‌E

• کلسیم همراه با ویتامین‌D

• گیاه Black cohosh (توت مار)

• گیاه پنج‌انگشت (chasteberry)

• روغن گل‌مغربی(Evining primerose oil)

• مخمر سنت جان(st.John’s wort)

• گیاه جینگو

• زنجبیل

• طب‌سوزنی

اختلال و پریشانی روانی پیش‌از‌ قاعـدگی چیست؟

اختلال و پریشانی روانی پیش‌از‌ قاعـدگی که از آن به‌نـام (Premenstrual dysphoric disorder=PMDD)یاد می‌شود و در واقع گونه‌ای از سندرم پیش از قاعدگی می‌باشد که در آن نشانه‌های خلقی شدید است و ۳ تا ۸‌درصد از زنان را درگیر می‌سازد. تصور می‌شود که یک مادۀ شیمیایی مغزی به‌نام سروتونین در ایجاد اختلال و پریشانی روانی پیش‌از‌ قاعـدگی نقش دارد.

شناسه های اختلال و پریشانی روانی پیش‌از‌ قاعـدگی مشابه سندرم پیش از قاعدگی بوده ولی شدید و ناتوان‌کننده و حداقل شامل یکی‌از نشانه‌های خلقی(mood related) است.

تشخیص اختلال و پریشانی روانی پیش‌از‌ قاعـدگی (symptoms of PMD‌):

• تنش، اضطراب، نوسانات خلقی، گریه‌ی مکرر و هراس ناگهانی (panic attacks)

• غمگینی، احساس استیصال و احتمال افکار مربوط به خودکشی

• تحریک‌پذیری، عصبانیت

• عدم علاقه به انجام فعالیت‌های روزانه و یا ارتباطات اجتماعی

• دشواری در تمرکز ذهنی

• خستگی و انرژی پایین، بی‌خوابی

• ویارهای غذایی، پرخوری

• احساس از دست دادن کنترل

• احساس نفخ و بادکردگی شکم، حساس‌شدن سینه، سردرد و درد مفاصل و ماهیچه اگر فرد پنج مورد یا بیشتر از این شناسه‌ها را تجربه کند، تشخیص اختلال و پریشانی روانی پیش‌از‌ قاعـدگی است.

درمان اختلال و پریشانی روانی پیش‌از‌ قاعـدگی مانند درمان سندرم پیش از قاعدگی شامل تغییراتی در سبک زندگی می‌باشد. اما شاید داروهایی مانند ضد‌افسردگی‌ها برای درمان این اختلال ضروری باشد.

داروهای تأیید شده برای درمان اختلال و پریشانی روانی پیش‌از‌ قاعـدگی شامل مهار‌کنندۀ انتخابی باز جذب سروتونین (SSRIs) مانند سرترالین‌(Zoloft)، فلوکستین‌(prozac) و پاروکستین هیدروکلراید (Paxil CR) می‌باشند. به‌علاوه قرص‌های ضد‌بارداری (Yaz) نیز می‌توانند برای درمان اختلال و پریشانی روانی پیش‌از‌ قاعـدگی توصیه شوند.

برطبق دو پژوهش جدید، به کاربردن یک دوز کم (Low dose) ضدافسردگی مثل فلوکستین (prozac) بلافاصله بعد از شروع سیکل ماهیانه، ممکن است بتواند از بروز شناسه‌های سندرم پیش از قاعدگی پیشگیری نماید.

جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت پزشکی امروز مراجعه نمایید.