علت، علائم و درمان شن در کلیه‌ها

به گزارش هفته نامه پزشکی امروز به نقل از خبرگذاری برنا 

به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، سنگ کلیه در رنگ‌های مختلفی از جمله زرد، قهوه‌ای، و تقریباً سیاه دیده می‌شوند. سنگ کلیه از مواد شیمیایی مختلفی که در ادرار وجود دارد ساخته شده است و به هیچ وجه با سنگ‌های کیسه صفرا ارتباط ندارند.

چرا سنگ کلیه بوجود می‌آید؟

بوجود آمدن سنگ کلیه تقصیر شما نیست اما شما می‌توانید فاکتورهای خطر را کاهش دهید. وقتی که به اندازه کافی آب نمی‌نوشیم، یا وقتی که مایعات زیادی را از طریق تعریق یا اسهال را از دست می‌دهیم ادرار غلیظ می‌شود. ادرار همه ما به طور طبیعی در طول شب غلیظ می‌شود و بنابراین احتمالاً در همین زمان بیشتر سنگ‌ها شکل می‌گیرند و رشد می‌کنند. گاهی اوقات نیز ناهنجاری‌ها در تخلیه کلیه می‌تواند عامل تشکیل سنگ یا شن کلیه باشد.

احتمال تشکیل سنگ کلیه در چه کسانی بیشتر است؟

احتمال تشکیل سنگ کلیه در مردان بیشتر از زنان است. افرادی که به دلیل آب و هوای گرم، کار یا سایر مشکلات پزشکی مانند اسهال آب بدن خود را از دست می‌دهند نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند. چاقی، داشتن اضافه وزن، داشتن یک کار بی‌تحرک و ابتلا به دیابت کنترل نشده، همگی خطر ابتلا به سنگ کلیه را بیشتر می‌کند. برخی خانواده‌ها نیز در معرض خطر رسوب سنگ‌های خاصی در کلیه‌های خود هستند.

پزشکان برای تشخیص سنگ کلیه از چه آزمایش‌هایی استفاده می‌کنند؟

بهترین روش برای اثبات وجود سنگ کلیه استفاده از سی‌تی اسکن (توموگرافی رایانه ای) است. هنگامی که سنگ‌ کلیه تشخیص داده شد، می‌توان آن را با اشعه X ساده از شکم دنبال کرد. سونوگرافی برای نشان دادن هرگونه انسداد در کلیه مفید است ودر بسیاری از مواقع می‌تواند سنگ کلیه را نیز نشان دهد، اما روشی مطمئن برای تأیید یا عدم وجود آن نیست. آزمایش خون می‌تواند عملکرد کلیه را بررسی کرده و دلایل احتمالی سنگ کلیه را روشن کند.

گاهی اوقات آزمایش دقیق ادرار (وقتی که ادرار در طول مدت 24 ساعت جمع می‌شود) برای یافتن علت سنگ‌های خاص استفاده می‌شود. اگر سنگی را از طریق مجاری ادرار خود دفع کردید، سعی کنید آن را نگه دارید، زیرا متخصص اورولوژی می‌تواند آن را برای آنالیز ارسال کند.

چرا سنگ کلیه باعث ایجاد مشکلاتی می‌شود؟

با اینکه بسیاری از افراد از وجود سنگ در کلیه‌های خود آگاه نیستند و ممکن است به طور اتفاقی از طرق تصاویر اشعه ایکس یا اسکن متوجه آن شوند، اما اکثر مردم از درد احتمالی که سنگ‌ها در هنگام حرکت در کلیه ایجاد می‌کنند می‌توانند به وجود آن‌ها پی ببرند. در بیشتر موارد این سنگ‌های کوچکتر هستند که بیشترین درد را ایجاد می‌کنند. سایر مشکلات سنگ کلیه آسیب به عملکرد کلیه، عفونت و خون در ادرار است.

ترکیبی از عفونت و انسداد (به نام پیونفروز) یک وضعیت خطرناک است که به درمان اضطراری و تخلیه در بیمارستان، در همان روز، نیاز دارد. علائم آن درد در ناحیه شکم و تب است. اگر نگران هستید که این اتفاق برای شما رخ دهد، مستقیماً به بخش اورژانس بیمارستان محلی خود بروید و در مورد هر سنگی که ممکن است داشته باشید به آن‌ها بگویید و علائم فعلی خود را توضیح دهید.

سنگ کلیه چگونه درمان می‌شود؟

سنگ کلیه بعد از بوجود آمدن به خودی خود از بین نمی‌رود. اگر سنگ‌ها هیچ مزاحمتی برای شما ایجاد نکنند و احتمال آسیب رساندن به کلیه را نداشته باشند، لزوماً نیازی به درمان ندارند. ممکن است آن‌ها را با اشعه X کنترل کرده و اگر بعد از مدتی تغییری در آن‌ها ایجاد نشد کاملا به حال خود رها کنند.

به ندرت پیش می‌آید که در همان روز که درد شدید (کولیک کلیوی / کولیک مجرای ادراری) در بیمار به دلیل سنگ کلیه رخ می‌دهد، پزشک دستور عمل جراحی اورژانسی را برای بیمار بدهد. با این حال، در صورت نیاز به درمان فوری (به عنوان مثال پیونفروز)، تقریباً همیشه از نفروستومی (روشی که لوله از طریق پوست مستقیماً وارد کلیه می‌شود) یا استنت مجرای ادراری استفاده می‌شود که هر دو در تخلیه کلیه انسدادی به یک اندازه مؤثر هستند.

به غیر از مواقع اضطراری، روش‌های مختلفی برای درمان سنگ کلیه وجود دارد. درمان با توجه به اندازه و موقعیت سنگ یا شن کلیه و امکانات موجود در محل متفاوت خواهد بود. (برگرفته از سایت دکتر منشادی فوق تخصص غدد)

اگر سنگ کوچک و در مجرای ادراری تحتانی (یکی از لوله‌ها از کلیه تا مثانه) باشد، متداول‌ترین روش درمانی استفاده از داروی دفع‌کننده سنگ کلیه (MET) است. در این روش بیمار قرص‌های مسدودکننده آلفا (معمولاً تامسولوسین را یک بار در روز) یا گاهی آنتاگونیست‌های کلسیم را مصرف می‌کند.

یورتروسکوپی متداول‌ترین روش جراحی برای سنگ‌های موجود در مجرای ادرار است که به خودی خود دفع نشده‌اند و به احتمال زیاد دفع نخواهند شد. در این روش تحت بیهوشی عمومی، یک تلسکوپ ریز را وارد مجرای ادرار می‌کنند. سپس آن را از حالب رد کرده و به سنگ می‌رسانند و آن را با تکنیک‌های مختلف شکست و / یا از بین برد.

غالباً استنت در پایان عمل یورتروسکوپی در حالب باقی می‌ماند، اما در صورت امکان از این کار جلوگیری می‌شود. استنت‌ها لوله‌های پلاستیکی موقتی هستند که باعث تخلیه کلیه می‌شوند و در هنگام عبور ادرار می‌توانند باعث علائم سیستیت و گاهی ناراحتی در کلیه‌ها شوند. استنت‌ها باید در مرحله بعدی برداشته شوند. برای این کار معمولاً از یک تلسکوپ ریز در مثانه (در حالی که شما بیدار هستید) برای گرفتن استنت و سر خوردن آن استفاده می‌کنند. گاهی اوقات از لیتوتریپسی برای سنگ‌های حالب استفاده می‌شود.

زمانی که سنگ در کلیه است، گزینه‌ درمانی مناسب یورتروسکوپی (معمولاً برای سنگ‌های تا 1-2 سانتی‌متری، و گاهی اوقات بزرگتر) است، و همچنین ممکن است از روش حالبوسکوپی انعطاف‌پذیر، جراحی کم‌تهاجمی یا لیتروپ‌ها (ESWL) نیز استفاده شود. عمل جراحی نفرولیتیتومی از طریق پوست (PCNL) برای سنگ‌های بزرگ‌تر یا سخت‌تر کاربرد دارد.

ESWL برای سنگ‌های کوچک‌تر که در قسمت‌های فوقانی کلیه قرار دارد بهتر عمل می‌کند، اگرچه تقریباً برای از بین بردن هر سنگی موثر است. این روش در حالی که شما بیدار هستید، اما همراه با مسکن‌ها انجام می‌شود. یک دستگاه شوک در کنار شکم یا کمر شما، در کنار کلیه قرار می‌گیرد. سپس امواج صوتی متمرکز به سنگ برخورد می‌کند، معمولاً یک یا دو بار در ثانیه تا حدود 3000 پالس در هر جلسه. این امواج سنگ را به قطعاتی خرد می‌کند که به اندازه کافی کوچک باشند تا بتوانند از طریق درار دفع شوند. ESWL اغلب باید بعد از چند روز یا چند هفته تکرار شود.