کاهش دانسیته‌ی استخوانی پدیده‌ی طبیعی است که با افزایش سن رخ داده و نمی‌توان به‌طور کامل آنرا متوقف کرد. برخی عوامل مانند تغذیه ( رژیم‌غذایی) و فعالیت فیزیکی می‌توانند روی کمیت و کیفیت استخوانها تأثیر گذاشته و از بروز این بیماری جلوگیری نمایند. رعایت رژیم‌غذایی غنی‌از کلسیم و ویتامین D به همراه برنامه‌ی منظم ورزشی به‌خصوص در دوران نوجوانی و ادامه‌ی آن تا بزرگسالی ممکن‌است باعث کاهش خطر ابتلا به استئوپوروز یا حتی پیشگیری از بروز آن شود.
محتوای کلسیم و ویتامینD فرآورده‌های مختلف غذایی متفاوت است، بنابراین لازم است که به برچسب های موادغذایی توجه نمود و در صورت امکان از موادغذایی غنی شده بهره جست. در عین حال مصرف برخی موادغذایی خود جذب کلسیم را کاهش می‌دهند و در‌نتیجه به‌راحتی و با محدود‌کردن این مواد می‌توان از کلسیم دریافتی حداکثر استفاده را نمود.
مهمترین این ترکیبات عبارتنداز:
نمک:
نتایج بررسی‌ها نشان داده‌اند که مصرف منظم رژیم‌غذایی حاوی نمک زیاد ممکن‌است سبب افزایش دفع کلسیم و کاهش دانسیته‌ی استخوانها شود به‌گونه‌ای که به‌ازای هر 2300 میلی‌گرم سدیم دریافتی اضافی درحدود 40 میلی‌گرم کلسیم از طریق ادرار از دست می‌رود. این در‌حالی است که کنترل نمک دریافتی بسیار دشوار می‌باشد چراکه گوشت‌های آماده مانند همبرگر، هات‌داگ، غذاهای آماده مانند پیتزا، غذاهای فراوری‌شده مانند انواع غذاهای فریز شده آماده‌ی سرخ‌کردن، انواع موادغذایی کنسرو شده مانند کنسرو سبزی‌ها و... حاوی سدیم بالایی هستند. بنابراین عدم‌استفاده از نمکدان سر میز، طبخ غذاهای کم‌نمک و کاهش مصرف غذاهای آماده‌ی طبخ (که بیش‌از 75% سدیم دریافتی را شامل می‌شوند) ممکن‌است بسیار کمک‌کننده باشد.
برخی نوشیدنی‌ها:
بسیاری‌از نوشیدنی‌ها مخصوصاً نوشابه‌های گازدار حاوی اسیدفسفریک هستند که این ترکیب سبب افزایش دفع کلسیم از طریق ادرار می‌شود. همچنین در مواردی‌که کلسیم دریافتی کم است، دریافت فسفر اضافه سبب افزایش از‌دست‌دادن کلسیم خواهد شد. می‌توان به‌سادگی این نوشیدنی‌ها را با لبنیات و سایر نوشیدنی‌های حاوی کلسیم یا غنی‌شده با آن جانشین نمود.
افرادی‌که عدم تحمل لاکتوز داشته یا به پروتئین شیرگاو حساسیت دارند به‌منظور تأمین کلسیم مورد نیاز خود جهت پیشگیری‌از بروز استئوپوروز می‌توانند از شیرهای بدون‌لاکتوز یا شیرهایی که پایه‌ی گیاهی مانند شیر شاهدانه، شیر جوی دوسر و... دارند استفاده کنند. در کشور ما این افراد به‌منظور تأمین کلسیم مورد نیاز خود می‌توانند از شیرسویا استفاده کنند.
نکاتی درمورد سویا:
کارشناسان معتقد هستند که شیرسویا از لحاظ ترکیبات به شیرگاو نزدیکتر است. این شیر همچنین حاوی اسیدهای‌آمینه‌ی ضروری که بدن قادر به سنتز آنها نیست نیز می‌باشد و لذا مصرف این نوع نوشیدنی برای افرادی‌که عدم تحمل لاکتوز دارند توصیه می‌شود.
این در‌حالی است که بررسی‌ها روی سویا نتایج متفاوتی را ارائه داده‌اند و بررسی‌های زیادی اثرات مثبت ایزوفلاونهای موجود در سویا (genistein and daidzein) در استحکام استخوانها را نشان داده‌اند، برخی دیگر بیان نموده‌اند که اگزالات موجود در سویا با کلسیم ترکیب شده و آن را به‌صورت غیرقابل دسترس برای بدن در می‌آورد. این مسأله به‌خصوص زمانی‌که دسترسی به منابع کلسیم کافی نباشد مشکل‌ساز می‌شود نتایج بررسی‌ها نشان داده است که قسمت عمده‌ی کلسیم موجود در این محصولات ته‌نشین می‌شود و تکان دادن ظرف نیز نمی‌تواند آنرا به‌طور یکنواخت در آورد. لذا براساس این بررسی‌ها درصورت مصرف مقادیر زیاد سویا در رژیم‌غذایی حتماً باید حداقل 1000 میلی‌گرم کلسیم در روز به‌صورت مکمل دریافت نمود.
کافئین:
به‌ازای مصرف هر 100 میلی‌گرم کافئین در حدود 6میلی‌گرم کلسیم ازدست می‌رود. بنابراین درصورت مصرف منابع‌غذایی حاوی کلسیم به‌میزان کافی، مصرف 300 میلی‌گرم کافئین در روز مشکل‌ساز نخواهد بود.
قهوه یکی‌از مهمترین منابع کافئین است که برای حفظ سلامت استخوانها بهتر است از مصرف زیاد آن اجتناب‌کرد. چای نیز حاوی کافئین می‌باشد، اما به‌نظر می‌رسد به‌دلیل داشتن برخی ترکیبات اگر به‌صورت کمرنگ مصرف شود برای سلامت استخوانها مفید است.
پروتئین:
مصرف مقادیر متعادل پروتئین به دلیل داشتن اسیدهای آمینه‌های ضروری جهت ترمیم بافت استخوان ضروری است. این در‌حالی است که نتایج برخی بررسی نشان داده‌اند که مصرف مقادیر زیاد پروتئین مخصوصاً پروتئین حیوانی ممکن‌است سبب افزایش دفع کلسیم شود.
باتوجه به این مطالب بهترین استراتژی جهت پیشگیری از بروز استئوپوروز، کاهش نمک دریافتی، مصرف مقادیر کافی میوه و سبزی‌های تازه، کاهش مصرف موادغذایی و غذاهای فرآوری شده، محدودیت مصرف کافئین و نوشیدنی‌های گازدار و مصرف مقادیر کافی منابع غنی کلسیم و ویتامین D و درصورت نیاز مصرف مکمل ها می‌باشد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر به سایت پزشکی امروز مراجعه نمایید.
برچسب ها
مطالب مرتبط
ثبت نظر