نقش اضطراب در تضعیف سیستم ایمنی و مقابله با کرونا

این روزها خبرها پر شده است از توصیه‌هایی برای پیشگیری از ابتلا به کرونا؛ چگونه دست‌هایمان را بشوییم، مواد مختلف را چگونه ضدعفونی کنیم و ... . که تمامی این موضوعات روش هایی جهت پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا می باشد . البته موضوع به همین نقطه ختم نمی‌شود، سال‌هاست پژوهشگران متوجه شدند که جنبه‌های فیزیکی، روی روان انسان و در عین حال جنبه‌های روان‌شناختی بر جسم (جنبه‌های فیزیکی) تاثیر متقابل دارند ؛ به عبارت دیگر، جهت پیشگیری از ابتلا به کرونا شما علاوه بر رعایت موارد بهداشتی، امور مهم دیگری را نیز باید در دستور کار قرار دهید که در ادامه بدان اشاره خواهد شد .

- استرس و اضطراب در کرونا :

همانطور که اشاره گردید ، جنبه‌های فیزیکی روی روان انسان تاثیر می‌گذارد؛ در مورد ویروس کرونا هم شرایط به همین گونه است. این ویروس، سبب ایجاد ترس، استرس و اضطراب زیادی در افراد شده و این جنبه‌ها خودشان را به شکل‌های متفاوت نشان می‌دهند؛

اضطراب و استرس خود را را به شکل افزایش فشار خون، تپش قلب، سرگیجه، لرزش، اسهال، دل‌آشوبه و ... نشان می‌دهد. شما ممکن است به صورت مکرر این افکار را در ذهن داشته باشید که: «نکند کرونا بگیرم؟»، «نکند آدم‌هایی که دوست دارم کرونا بگیرند؟» و ... . به‌عبارت دیگر، شما پیوسته نگران هستید اتفاق بدی برای خودتان یا کسانی که دوست دارید رخ دهد.

این نگرانی‌ها تا حد متوسطی خوب هستند، زیرا سبب می گردند تا شما پیشگیری‌های لازم برای عدم ابتلا را رعایت کنید؛ اما زمانی که از حالت طبیعی خود خارج شوند، شما را تبدیل به فردی مضطرب و حتی وسواسی می‌کنند. این اضطراب به شدت آزاردهنده است، و آرامش را از شما می‌گیرد. به‌علاوه، پژوهش‌ها نشان دادند که نگرانی و اضطراب طولانی مدت و زیاد سیستم ایمنی بدن شما را ضعیف می‌کند؛ یعنی بدن شما توان کمتری برای مقابله با بیماری‌ها دارد. به همین جهت است که روان‌شناسان به ویژه در این روزها تلاش می‌کنند، روش هایی برای کاهش اضطراب به شما معرفی کنند.

- نقش سیستم ایمنی در برابر بیماری کرونا :

به زبان ساده، وظیفه سیستم ایمنی بدن محافظت در مقابل ویروس‌ها، بیماری‌ها و ... می باشد. هرچه میزان سیستم ایمنی بدن بالاتر باشد، احتمال کمتری وجود دارد که شما با یک مواجهۀ کوتاه با ویروس بیمار شوید. برای تقویت سیستم ایمنی بدن راه‌های زیادی وجود دارد که یکی از مهم‌ترین راه‌ها، مدیریت استرس است. اما چگونه می‌شود این کار را انجام داد؟ در این مقاله، چند راهکار ساده و اولیه برای مدیریت استرس را به شما پیشنهاد می‌کنم:

• خودتان را سرگرم کنید.

مغز ما مانند کودکی پیوسته گرسنه است؛ بدنی معنا که اگر تغذیه مفید انجام نگردد، مغز به صورت خودکار جستجو نموده و هر چه را که به دستش می‌رسد، می‌خورد. بنابراین، اگر شما خودتان را سرگرم نکنید (غذای مفید)، مغز جستجو نموده و برای نمونه خاطرات قدیمی و ناخوشایند یا نگرانی‌های آینده (غذای مضر و آسیب‌زننده) را مصرف می نماید . بنابراین جهت پیشگیری از این رخداد و عدم مصرف مواد غذایی آسیب رسان ، دست به کار شوید و مواد اولیۀ مفیدی را برای فکر کردن ، برای وی آماده نمایید. شما می‌توانید برای بیشتر اوقات روزتان برنامه‌ریزی نموده و کارهای متفاوتی انجام دهید تا مغزتان هیچ‌وقت گرسنه نماند که از این فکرهای ناراحت‌کننده داشته باشد! برای نمونه:

• به موسیقی آرام‌بخش گوش فرا دهید .

زمانی را در طول روز به گوش فرادادن به موسیقی‌های آرامبخش اختصاص دهید. اگر به موسیقی باکلام گوش می‌دهید، سعی کنید آن‌هایی را انتخاب کنید که متن شعر، مثبت باشد؛ به عبارت دیگر، دنبال شعرهای ناامیدکننده و غمگین نباشید. در مورد موسیقی‌های بی‌کلام هم می‌توان گفت پژوهش‌های بسیاری در مورد اثربخشی موسیقی کلاسیک بر روی افزایش خلق و روحیه وجود دارد.

• کتاب بخوانید/بشنوید .

پویش‌های متعددی برای کتاب‌خوانی ایجاد شده است، بنابراین شما هیچ‌بهانه‌ای برای کتاب نخواندن ندارید. تقریبا برای هر سلیقه‌ای کتاب هست و اگر هم نتوانید از کتاب‌فروشی، کتاب بخرید می‌توانید از طریق اپلیکیشن‌های مختلف (البته قانونی) به کتاب‌های صوتی و غیرصوتی دسترسی داشته باشید. کتاب، شما را غرق خودش می‌کند و به همین دلیل مغز شما فرصتی برای فکر کردن به موضوعات ناراحت‌کننده و اضطراب‌زا ندارد.

• فعالیت جسمانی داشته باشید .

فعالیت‌ جسمانی سبب ترشح‌ هورمون‌هایی در بدن می‌شود که در بالا بردن خلق و روحیۀ شما بسیار مثر است و در نتیجه به کاهش استرس کمک شایانی می نماید.

• صحبت نمایید .

حرف زدن باعث می‌شود که بسیار سبک شوید؛ در این زمان شما می‌توانید با کمک اپلیکیشن‌های مختلف با اعضای خانواده و دوستان به صورت تصویری صحبت نمایید. این کار به طور حتم کمکتان نموده تا اندکی هیجان‌های منفی خود را تخلیه کنید و این گونه آرام‌تر شوید. البته سعی کنید ارتباطتان را با افراد منفی‌باف و ... کمتر کنید.

• بنویسید

نوشتن هم یکی دیگر از روش های بسیار مفیدی است که کمکتان می‌کند تا اندکی از افکار ناراحت‌کنندۀ مغزتان کم کنید. ناراحتی‌ها، نگرانی‌ها و ... را بنویسید، هنگامی که این افکار به رشتۀ کلام یا نوشته در آیند، کمتر در ذهن تکرار می‌شوند. به‌علاوه می‌توانید این افکار را نقاشی کنید. مثلا ترس خود از کرونا را شبیه ابرهای سیاه در گردش تصور کنید و آن‌ها را روی کاغذ بکشید.

• خوب بخوابید، خوب غذا بخورید و مصرف کافئین و سیگار (اگر می‌کشید) را به حداقل برسانید.

لعیا نوبخت

کارشناسی و کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی

دانشجوی دکتری روان‌شناسی سلامت

پژوهشگر و روان‌درمانگر فردی