تفاوت نشانه های پارکینسون در مردان و زنان

خطر ابتلا به بیماری پارکینسون در مردان دو برابر است. اما پیشرفت بیماری‌های مخرب سیستم عصبی در زنان سریع‌تر است و همین موضوع ممکن است موجب مرگ زودهنگام آن ها می گردد. جنسیت بیولوژیکی انسان نقش ویژه ای در بیماری پارکینسون دارد و شواهد آن نیز روزبه‌روز در حال افزایش است. در این مقاله به بررسی تفاوت نشانه های پارکینسون در مردان و زنان خواهیم پرداخت.

پارکینسون و تفاوت نشانه های پارکینسون در مردان و زنان

با این تعاریف ، نه‌تنها تجربهٔ بیماری پارکینسون در زنان و مردان متفاوت است، حتی هر ساختار جنسیتی می تواند شرایط ویژۀ خود را نیز داشته باشد. شناخت این تفاوت‌های مربوط به جنسیت درمیان افراد مبتلا به بیماری پارکینسون می‌تواند به پزشکان کمک نماید تا درمان‌های خود را به‌طور مؤثرتر انجام داده و مراقبت از بیماران را بهبود بخشند.

نتایج پژوهش‌های اخیر حاکی از آن است که جنسیت افراد از عوامل مسبب و خطرزا محسوب می شود و در بیماری پارکینسون و به‌ویژه بر مکانیسم‌های مولکولی بیماری زایی (pathogenesis )این بیماری نیز تأثیر گذار است. پزشکان، در بررسی‌های خود به این موضوع می‌پردازند که مشخصات بالینی، عوامل خطرزا، مکانیسم‌های زیستی و واکنش به درمان بیماری پارکینسون، چگونه بر اساس جنس بیولوژیکی افراد، متفاوت است.

بیماری پارکینسون چیست ؟ نشانه ها و عوارض آن کدامند؟

بیماری پارکینسون بیماری است که حرکت، راه رفتن و کنترل عضلات را گرفتار نموده و با گذشت زمان نیز شرایط را برای بیمار وخیم تر می نماید. این بیماری  روند فکری ، رفتار و خواب انسان را نیز تحت تاثیر قرار داده و افسردگی، خستگی مفرط و اختلال حافظه را به همراه دارد.

بیماری پارکینسون ناشی از آسیب یا از بین رفتن نورون‌های(سلول‌های عصبی) موجود در ناحیهٔ مغز است که وظیفهٔ کنترل حرکت را بر عهده دارند. از بین رفتن این نورون‌ها موجب کاهش سطح دوپامین می‌شود. دوپامین ماده‌ای شیمیایی است که به مغز کمک می نماید تا حرکت بدن را کنترل کند. سن به عنوان مهمترین عوامل بروز ظهور بیماری پارکینسون است، پژوهش ها حاکی از آن است که این بیماری حدود 3٪ افراد 65 ساله و ۵٪ افراد بالای 85 سال را مبتلا می‌کند. بر اساس مطالعه‌ای در سال 2018، در فاصلهٔ سال‌های 1990 تا 2016، تعداد افرادی که در سراسر جهان با بیماری پارکینسون زندگی می‌کردند بیش از دو برابر شده و به 6.1 میلیون نفر رسیده است.مهم‌‌ترین دلیل این افزایش احتمالاً به خاطر رشد جمعیت سالخوردگان است که عوامل زیست‌محیطی و دوام بیشتر این بیماری نیز به آن افزوده می‌شود.

تفاوت نشانه های پارکینسون در مردان و زنان:

اختلالات حرکتی ناشی از بیماری پارکینسون اغلب اوقات در مردان زودتر از زنان بروز می‌کند. از جمله نشانه های زودهنگام این بیماری در زنان نیز می‌توان به لرزش، همراه با زمین خوردن و شرایط دردناک، و همچنین مشخصه‌هایی نظیر عدم تعادل و خشک شدن دست‌وپا اشاره کرد. خطر عوارض حرکتی ناشی از درمان با لوودوپا جهت افزایش سطح دوپامین نیز در زنان بیشتر است.

در مقابل، مردان مبتلا به بیماری پارکینسون شرایط وخیم تری در وضعیت تعادل خود پیدا می‌کنند. اگرچه مردان مبتلا به پارکینسون نسبت به زنان دیرتر دچار فلج حرکتی می‌شوند، خطر ابتلای آن‌ها به کمپتوکورمیا (camptocormia)  بیشتر است. کمپتوکورمیا شرایطی است که طی آن ستون فقرات هنگام راه رفتن و ایستادن به سمت جلو انحنا پیدا می‌کند.

بر اساس یک پژوهش صورت گرفته که روی بیش از ۹۵۰ نفر انجام شد، مشاهده گردید که برخی از نشانه های غیرحرکتی بیماری پارکینسون در زنان بیشتر است و تأثیری شدید‌تر بر آن‌ها دارد. این علائم عبارت‌اند از: پاهای بی‌قرار، افسردگی، خستگی مفرط، درد، یبوست، تغییر وزن، از دست دادن حس چشایی یا بویایی و همچنین تعریق بیش‌ازحد.

همچنین سایر بررسی ها حاکی از آن است ، که کاهش ظرفیت ذهنی ناشی از بیماری پارکینسون اغلب در مردان بیشتر است. برای نمونه، این موارد نشان داده‌اند که مردان مبتلا به بیماری پارکینسون بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات شناختی خفیف (MCI: mild cognitive impairment ) و پیشرفت آن در مراحل پایانی این بیماری هستند. MCI شرایطی است که اغلب به زوال عقل منجر می‌شود.

پژوهش‌های جدید نیز در خلاصه‌ای از تفاوت‌های مردان و زنان مبتلا به پارکینسون به موارد زیر اشاره کرده‌اند:

• تأثیر بر کیفیت زندگی
• عوامل خطرای زیست‌محیطی و ژنتیکی
• درمان با دارو و جراحی
• تأثیر استروئیدها، نظیر هورمون‌های زنانه
• تغییرات مربوط به دوپامین، التهاب عصبی و استرس‌های اکسیداتیو

محققان معتقدند که به دلیل تفاوت‌های بارز در ویژگی‌های بالینی و عوامل خطرآفرین این بیماری، این احتمال وجود دارد که پیشرفت بیماری پارکینسون شامل مکانیسم‌های زیستی مختلفی در مردان، در مقایسه با زنان، شود.

تأثیر هورمون‌های زنانه بر بیماری پارکینسون

یکی از تفاوت‌های بارز جنسیتی در بیماری پارکینسون مربوط به تأثیر هورمون‌های زنانه، نظیر استروژن، است که به نظر می‌آید از نورون‌ها محافظت می‌کند. این حقیقت که خطر ابتلای مردان و زنان یائسه به بیماری پارکینسون یکسان است این نظر را تاًیید می‌کند: سطح استروژن این افراد کمتر از زنانی است که هنوز یائسه نشده‌اند.   

هورمون‌های جنسی در سراسر مغز زنان و مردان فعالیت می‌کنند و حالا تفاوت‌های جنسیتی در قسمت مغز برجسته می‌شوند و عملکردهایی که پیش از این در معرض چنین تفاوت‌هایی نبودند، راه را برای درک بهتر عملکردها و رفتارهای مربوط به جنسیت باز می‌کنند.تخریب سلول‌های گلیال ناشی از سن، که از سلول‌های عصبی پشتیبانی می‌کنند، می‌تواند در بروز و پیشرفت بیماری پارکینسون نقش داشته باشد.از آن جایی که استروژن‌ها دارای خاصیت ضدالتهابی هستند، عملکرد آن‌ها در طول عمر می‌تواند  تا حدی دلیل خطرات مربوط به جنسیت و بروز بیماری پارکینسون باشد .